Historia budynku

Hotel Wit Stwosz, zlokalizowany przy ul. Mikołajskiej 28 w Krakowie, znajduje się w samym sercu Krakowa,  miasta o bogatej historii i ciekawej kulturze, pełnego wyjątkowych zabytków i miejsc, a którego wartość została potwierdzona wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Początki historii budynku, w którym od 1998 r. swoją siedzibę ma Hotel Wit Stwosz, sięgają przełomu XIV i XV w. Ówczesny budynek był jednotraktowy, ale posiadał już murowane piwnice. Pierwsza poważna przebudowa domu miała miejsce na przełomie XV i XVI w. Wówczas to na zrębie starszego, wzniesiono jednopiętrowy, lecz już w całości murowany budynek. Z tego okresu zachował się kamienny portal wejściowy do budynku, a w piwnicach kolebkowe sklepienia traktu frontowego oraz gotycki portal.

Kolejni właściciele kamienicy dbali o rozwój budynku i terenu dziedzińca. Na dziedzińcu znajdowała się studnia, a w głębi parceli zabudowania gospodarcze, m.in. browar i słodownia, a nawet „szlachtus rzeźniczy”, na który to kolejny właściciel przekształcił wspomniany już browar.

Przez kolejne stulecie budynek przechodził z rąk do rąk. Niestety z biegiem lat jego stan ulegał coraz to większemu pogorszeniu. Taki stan utrzymywał się aż do 1 poł. XIX w. kiedy to nieruchomość nabył pan Gawinowski, który rozpoczął w 1827 r. jej gruntowny remont i rozbudowę, nadając budynkowi dzisiejszy wygląd. Elewacja frontowa otrzymała klasycystyczny wystrój, który możemy podziwiać do dziś, a której ciekawym elementem jest figura Madonny z Dzieciątkiem w środkowym pilastrze. Do dzisiaj zachowane są także XIX-wieczne żaglaste sklepienia w pomieszczeniach na parterze oraz wspaniałe polichromie na ścianach i suficie w apartamencie na I piętrze, odkryte w trakcie remontu budynku rozpoczętego w 1985 r.

W grudniu 1902 r. kamienica stała się własnością Funduszu rzymsko-katolickiego kościoła N. P. Maryi w Krakowie pod nazwą „Dom ubogich obsługujących kościół Najświętszej Panny Maryi w Krakowie”, czyli de facto Bazyliki Mariackiej. Administracja budynku wykonywała jego drobne modernizacje, przebudowy i niewielkie naprawy.

Po II wojnie światowej, w nowej rzeczywistości politycznej, dom przy ul. Mikołajskiej 28 nadal pozostawał własnością Bazyliki Mariackiej, ale zamieszkany był przez licznych lokatorów kwaterunkowych, którzy niekiedy przyczyniali się do jego dewastacji.

W październiku 1984 r. kamienica, wraz z innymi okolicznymi nieruchomościami, została przejęta na rzecz Skarbu Państwa, bowiem decydenci władzy ludowej nakazali ich przebudowę na nową siedzibę Komitetu Krakowskiego PZPR. W 1989 r. zmienił się w Polsce ustrój, PZPR została rozwiązana, nowa siedziba nie była dłużej potrzebna i tym samym w 1990 r. nie zakończone wówczas prace remontowe ostatecznie przerwano, a budynki przeszły na własność gminy. Jednocześnie po zmianach politycznych, przed Parafią otworzyła się możliwość odzyskania  nieruchomości. Po toczącym się kilka lat postępowaniu, w lipcu 1995 r. dom przy ul. Mikołajskiej 28 stał się na powrót własnością Bazyliki Mariackiej.

W roku 1998 dokończono pozostałe prace remontowe, a 15 sierpnia tego samego roku, nastąpiło otwarcie Hotelu Wit Stwosz, który w tym niezwykłym miejscu, od prawie 20 lat, ma przyjemność  gościć turystów z całego świata.

Na podstawie oprac. mgr Katarzyny Biecuszek, mgr Marka Gosztyły